Theo van Gogh: nieuw bronmateriaal voor een biograaf

Zal Jaap Cohen zijn biografie van Theo van Gogh ooit voltooien?

Al in 2016 werd dit boek aangekondigd.

Het is al jaren stil rond dit project van de historicus en 'zoon van' (Van Goghs aartsvijand Job Cohen). 

Een eerdere poging het leven van de in 2004 vermoorde filmmaker en columnist in een boek te vatten werd gedaan door Max Pam. Deze publicist liep vast en droeg zijn materiaal over aan Cohen. NRC Handelsblad schreef er in 2018 het volgende over:

Journalist Max Pam, die eerder met een Van Gogh-biografie bezig was geweest, was zo genereus om zijn researchmateriaal over te dragen en te bemiddelen bij het verkrijgen van toegang tot de nalatenschap van Van Gogh, opgeslagen in het IISG. Twintig verhuisdozen volgepakt met brieven, foto’s, ansichtkaarten, faxen. Notitieblokken, scripts. Teksten die Van Gogh schreef als middelbare scholier, rapporten van de lagere school. Jaap Cohen ziet het leven van Van Gogh, als filmmaker, columnist en interviewer, met al zijn intense vriend- en vijandschappen, als het ware oprijzen uit die dozen. Af en toe vindt hij een verdwaalde sigarettenpeuk.

Deze enorme berg aan materiaal moet overweldigend zijn voor een onderzoeker. En zoals gebruikelijk bij historische figuren die relatief recent zijn overleden, blijft het bronmateriaal aangroeien. Wellicht is dat de oorzaak dat deze biografie nooit af lijkt te komen.  

Nieuw materiaal is bijvoorbeeld het artikel  'Radio hoort altijd spannend te zijn - 40 jaar radiogeschiedenis' in het literatuur- en cultuurmagazine Bühne van Uitgeverij Aspekt. Daarin laat journalist Bert van Galen zich interviewen over zijn radiocarrière - inclusief sappige verhalen over onderwereldfiguren, groupies, en jawel, Theo van Gogh.  

Van Gogh was een kanjer en je werkte voor je plezier met deze levende legende. Dat hij ongewassen 's ochtends vroeg bij de zender verscheen was niet altijd even aangenaam. En hij liet graag blijken dat hij precies wist hoeveel iedere medewerker verdiende en daarna was hij niet te beroerd om te melden dat hij iedere maand meer dan 15.000 op zijn rekening van Talkradio kreeg bijgeschreven. Echter, je vergat dat weer door zijn klasse en zijn royale levensstijl waarin de collega's ook mochten delen. Vrijwel iedere week mochten we met Van Gogh een duur restaurant bezoeken.

Van Galen sluit zijn herinneringen af met een nooit gepubliceerd interview dat hij in 2000 had met Van Gogh. Daarin voorspelt de aartsprovocateur dat hij nog lang zal strijden tegen het politiek-correcte denken. "Heerlijk om al die naïeve sukkels op de kast te jagen."

Wie net als ondergetekende Theo van Goghs aanwezigheid in het Nederlandse debat mist, raad ik Bühne 13 van harte aan. En zou het geen fantastisch idee zijn als een volgend nummer geheel en al aan deze oer-Hollandse figuur zou worden gewijd? Tal van collega's, journalisten en oude strijdmakkers hebben hun herinneringen aan de 'Bolle Gogh' nooit op schrift gesteld. Een schone taak voor uitgever Perry Pierik, wat mij betreft.